Dziś o tym, co warto zobaczyć w Białowieży. Lista atrakcji jest dość długa i wykracza poza spotkanie z żubrem. Spędziłem w Białowieży ponad tydzień i zdecydowanie się nie nudziłem.
Mam pewną słabość do miejsc na uboczu, trochę odciętych od świata. Po pierwszej wizycie w Białowieży zimową porą wiedziałem, że muszę tu wrócić latem, gdy można zobaczyć znacznie więcej i poszwędać się spokojnie po puszczy. Oto lista 19 atrakcji wartych zobaczenia w Białowieży i okolicach.
1. Co Zobaczyć w Białowieży – Leśna Kolejka
Wąskotorowa kolejka leśna startuje z Hajnówki (adres to ul. Kolejki Leśne 12, nie próbujcie przypadkiem startować z dworca PKP). Nie kursuje codziennie, więc przed wyjazdem sprawdźcie aktualny rozkład na stronie. Warto przyjechać wcześniej, bo w sezonie bilety rozchodzą się dość szybko, a można je kupić tylko w dniu wyjazdu.
Kiedyś tory w Puszczy Białowieskiej służyły do przewozu drewna, dziś ostały się trasy turystyczne. Wagoniki ciągnięte przez spalinową lokomotywę po około godzinie osiągają stację docelową – miejscowość Topiło. Godzinny postój wystarczy na zobaczenie małego skansenu kolejowego, pomoczenie nóg nad brzegiem zalewu, a być może piwo w lokalnym barze Ostatni Grosz. O ile pozwalacie sobie na picie przed południem, bo kolejka o godzinie 12 wraca do Hajnówki. Chyba, że wybierzecie popołudniowy kurs kolejki (o godzinie 14 z Hajnówki), wtedy już tego typu rozterki was nie dotyczą.
W sumie atrakcja jest niczego sobie, chociaż jazda przez puszczę robi się po jakimś czasie monotonna, a spalinowa kolejka nie jest równie widowiskowa co jej parowa protoplastka.
2. Co zobaczyć w Białowieży – Kładka Żebra Żubra
Żebra Żubra to ponoć pierwsza w Polsce ścieżka przyrodnicza, więc jeśli kolekcjonujecie tego typu trofea turystyczne, to prawdziwa gratka. Dla wszystkich pozostałych Żebra Żubra to czterokilometrowa ścieżka przez las, w większości w postaci kładki prowadzącej nad często podmokłym terenem. Start niedaleko Rezerwatu Pokazowego. Przyjemny spacer, można z wózkiem. Weźcie coś na komary.
3. Co zobaczyć w Białowieży – Rezerwat Pokazowy Żubrów
Wiadomo, że niehonorowo wracać z Białowieży bez spotkania z żubrem, w końcu w Puszczy żyje połowa polskiej populacji tego gatunku. Kudłaty i rogaty łeb Żubra Europejskiego najłatwiej zobaczyć w Rezerwacie Pokazowym. Od mojej ostatniej wizyty sporo się tu zmieniło, powstał budynek z nowoczesną ekspozycją edukacyjną. Jest więc szkielet, a nawet gra wideo w której można pojeździć na żubrze. Całość całkiem ciekawa, nie zapomnijcie jednak o prawdziwym celu waszej wizyty.
Żubry zajmują pokaźny wybieg i nie są skore do bratania się ze zwiedzającymi, więc nie zawsze zobaczycie je z bliska. Teleobiektyw będzie nie od rzeczy. Bardziej towarzyskie są łosie, dziki, czy choćby żubronie, które też rezydują w Rezerwacie. Weźcie tylko pod uwagę, że wszyscy chcą spotkać żubra, żeby uniknąć tłoku warto wyruszyć zaraz po otwarciu kas.
4. Park Pałacowy w Białowieży i Dworek Gubernatora
Park Pałacowy okalał kiedyś myśliwski pałac, rezydencję cara wybudowaną pod koniec dziewiętnastego wieku. Jak malowniczy był to budynek, można zorientować się patrząc na jedyny ocalały fragment pałacu, czyli Bramę Kuchenną. Z zabudowań towarzyszących pałacowi zachował się jeszcze dworek myśliwski (Dworek Guberantora), stylowy, drewniany budynek z charakterystycznymi zdobieniami.
W założonym w stylu angielskim parku znajduje się staw, nad którym zbudowano drewniany most prowadzący do z centrum Białowieży do miejsca, gdzie kiedyś znajdował się Pałac. Po drodze miniecie obelisk upamiętniający polowanie urządzone przez jednego z polskich królów. A niedaleko Dworku Gubernatora tematyczny plac zabaw z dziurawymi żubrami. Brzmi dziwnie, ale najmłodszym się spodoba.
5. Muzeum Przyrodniczo-Leśne w Białowieży
Nazwa Muzeum Przyrodniczo-Leśnie zapewne nie rozpali waszych emocji, zwłaszcza jeśli jesteście w trybie wakacyjnym. Pominięcie tego muzeum to jednak wielki błąd, bo ekspozycja jest zajmująca, a przez całą wizytę towarzyszy wam przewodnik, pasjonat puszczy. Opowieści o lesie towarzyszą podświetlane makiety, pokazujące florę i faunę. Gorąco zalecam, na zachętę dodam, że muzeum dysponuje także wieżą widokową. A to wszystko na terenie parku pałacowego.
6. Dawna Stacja Białowieża Pałac
Jako, że car musiał jakoś dotrzeć do swojego pałacu myśliwskiego, nieopodal parku pałacowego znajdowała się stacja kolejowa Białowieża Pałac. Dziś w tym miejscu funkcjonuje Park Wiedzy i Zabawy. W praktyce jest to całkiem oryginalny plac zabaw, ogród i ekspozycja edukacyjna. No i najciekawsze – rekonstrukcja drewnianego dworca stacji Białowieża Pałac. Nie jest dokładna replika, torów też już nie ma, ale trochę klimatu pozostało. Uwaga, wejście biletowane, moim zdaniem atrakcja raczej opcjonalna.
7. Co zobaczyć w Białowieży – cerkiew św. Mikołaja
Cerkiew zbudowana pod koniec dziewiętnastego wieku na potrzeby (rzecz jasna) cara. Poprzedni budynek sakralny funkcjonujący w tym miejscu przeniesiono wtedy do Trześcianki, gdzie stoi do dziś. Cerkiew z czerwonej cegły ucierpiała podczas II Wojny, potem stopniowo ją odremontowano.
8. Dawna Stacja Białowieża Towarowa
Jeśli na stacji Białowieża Pałac zostało nieco klimatu z czasów carskich, to na Białowieży Towarowej została go przynajmniej cała cysterna. Solidna, kolejowa cysterna.
Stacja powstała tu w 1903 roku i budynek dworca dotrwał szczęśliwie do naszych czasów. Kolej nie korzysta z niego od lat 90 ubiegłego wieku, a dziś mieści się tu Restauracja Carska i Apartamenty Carskie (noclegi w dawnej wieży ciśnień albo starych wagonach). Ceny są wysokie, ale klimat stacji na końcu świata nie do podrobienia.
Nic nie stoi na przeszkodzie, aby obejrzeć stację bez rezerwacji noclegu czy konsumpcji w restauracji. Przynajmniej mnie nikt nie przegonił.
9.Białowieża co zobaczyć – Ścieżka Dębów Królewskich
Wracamy do lasu, tym razem trasa znowu wiedzie kładką. Ścieżka Dębów Królewskich jest krótka, ma około pół kilometra. Na terenie uroczyska Stara Białowieża rosną wiekowe dęby, najstarsze mają nawet 500 lat. Na trasie znajdziemy tabliczki z nazwami co bardziej wartościowych okazów, nazwanych na pamiątkę polskich królów. Zapewne popularyzacji ścieżki posłużyłoby lepiej nazwanie drzew nazwiskami współczesnych celebrytów, jednakowoż długi żywot dębów faktycznie słabo wpisuje się w cykle współczesnej popkultury. Zostaje zatem Jagiełło, Batory i Zygmunt August.
10. Drezyny w Białowieży
Puszczańskie tory można przemierzać nie tylko na pokładzie kolejowych wagonów. Dla miłośników wysiłku fizycznego i kolei ekologicznej dostępne są drezyny. Do wyboru kilka tras. Strona organizatora nie pozostawia jednak złudzeń: Uwaga! Pojazdy napędzają goście! Żeby nie było, że nie ostrzegałem.
11. Co zobaczyć w Białowieży – Miejsce Mocy
Ścieżka prowadzi do miejsca o rzekomo pozytywnym promieniowaniu. Było to ponoć ważne miejsce prasłowian, znajduje się tam kamienny krąg będący pozostałością po jakiejś formie kultu, odnotować trzeba też nagromadzenie drzew o kilku pniach.
Jako człowiek wątpiący mogę powiedzieć tylko, że ścieżka do miejsca mocy to relaksujacyspacer, a nadprzyrodzona otoczka stanowi dobry pretekst do nawiązania rozmowy ze współodwiedzającymi. Pytania: czy poczuł Pan tę moc? są tu na porządku dziennym. Koniunkturę wyczuł jeden z producentów mocnego piwa, który jest sponsorem tablic informacyjnych w Miejscu Mocy. Konsumpcja wyrobów sponsora jest przypuszczalnie jedynym pewnym sposobem na poczucie mocy w tym miejscu.
12. Białowieża Rowerem
W Białowieży i okolicach znajdziecie sporo tras rowerowych, łącznie z najbardziej chyba znanym szlakiem Green Velo. Jeśli nie macie swoich rowerów, nie będzie problemu z wypożyczeniem. Działa tu przynajmniej kilka wypożyczalni, a i właściciele kwater często służą taką usługą. Odległości między większością atrakcji nie są wielkie, więc to świetny sposób na zwiedzanie okolicy. Jeśli szukacie wyczynu, można też poskładać trasę, po której poczujecie ogień w łydkach.
13. Wieża widokowa przy drodze na Pogorzelce
Jeśli chcecie poobserwować okolicę w wysokości drugiego piętra, szukajcie wieży widokowej po drodze z Białowieży w kierunku na Pogorzelce. Wieża powstała w ramach ochrony orlika krzykliwego, ja jednak zastałem na miejscu błogą ciszę i kojącą, zieloną perspektywę.
14. Sioło Budy
Jadąc dalej od wieży widokowej, docieramy do miejscowości Budy, a tam miejsce, którego nie można pominąć. Sioło Budy to nie tylko miejsca noclegowe w ładnych, drewnianych domkach, ale też mały skansen z białowieską zagrodą oraz Karczma Osocznika, gdzie zjecie lokalnie i smacznie. A poza żołądkiem napełnicie też kartę w aparacie zdjęciami drewnianej architektury i smacznych detali.
15. Hajnówka
Hajnówka to miasto powiatowe oddalone o dwadzieścia kilka kilometrów od Białowieży, znajdziecie zapewne kilka powodów, aby ją odwiedzić. Pierwsza to ciekawa, dwupoziomowa cerkiew. Drugi, zwłaszcza w przypadku dłuższej niepogody, to hajnowski park wodny. Nie bez znaczenia dla codziennej aprowizacji będzie też większy wybór sklepów, pod tym względem oferta w Białowieży nudzi się dość szybko.
16. Kraina Otwartych Okiennic
Jeśli po wizycie w Siole Budy mało wam jeszcze drewnianej architektury, ruszajcie szlakiem Otwartych Okiennic, do obejrzenia między innymi wioski Soce, Trześcianka i Puchły. Ja tę marszrutę zaliczyłem zimową porą, a relację znajdziecie w tym wpisie o okolicach Białowieży, cerkwiach i zalewie Siemianówka.
17. Plaża w okolicach Białowieży?
Po tygodniu ganiania po lesie może przyjść wam ochota na trochę plażowania. Odradzono mi w Białowieży plażę nad Siemianówką (ponoć tłok i problemy z czystością wody), za to polecono kąpielisko w Repczycach, i to nie był zły wybór. Chociaż przyznaję, że nie mam natury plażowicza i nie zabawiłem tam zbyt długo. No i polecam wybrać się tam raczej z własnym prowiantem.
18. Krynoczka – cerkiew i źródełko
Na koniec miejsce bardzo urokliwe. Uroczysko Krynoczka leży 3 kilometry od Hajnówki (droga prowadzi przez las, można podjechać samochodem, ale spacer też będzie miał swój urok). Cerkiew Św. Braci Machabeuszy i pobliskie źródło, uznawanej za cudowną, wody są ogrodzone solidnym płotem. Bramę przypuszczalnie zastaniecie zamknięta, ale kilkanaście kroków na lewo znajduje się powszechnie znana dziura w płocie, o całkiem sporej, turystycznej przepustowości.
Drewnianą cerkiew zbudowano w połowie dziewiętnastego wieku. Ciekawsza jest jednak stojąca dalej kapliczka ze źródełkiem i wiszącymi na ogrodzeniu chustkami. Źródło jest obiektem kultu już od trzynastego wieku, a zgodnie z wierzeniami obmycie ciała w wodzie ze studni i pozostawienie chusty ma uzdrawiać. Podwójne zabudowania kapliczki w środku lasu wraz z rozwieszonymi chustami mają niewątpliwie swój klimat i warto, by uroczysko Krynoczka znalazło się na waszej puszczańskiej liście miejsc godnych odwiedzenia.
19. Puszcza na weekend, Puszcza na wakacje
Jeśli nie wystarczyło wam poprzednich 18 powodów, aby odwiedzić Białowieżę i okolicę, spójrzcie jeszcze na kilka obrazków z lasu. Bo to w końcu unikatowa w Europie pierwotna puszcza jest głównym magnesem przyciągającym do Białowieży.
